جلسه دفاع خانم معصومه علیدوستی ازپایان نامه با عنوان"طراحی،اجرا و ارزشیابی آموزش با تلفیق مدل PEN-3 و EPPM بررفتارهای پیشگیری ازسالکِ دختران
بسمه تعالی
جلسه دفاع خانم معصومه علیدوستی از پایان نامه با عنوان" طراحی، اجرا و ارزشیابی آموزش با تلفیق مدل PEN-3 و EPPM بر رفتارهای پیشگیری از سالکِ دختران دوره متوسطه اول مناطق اندمیک اصفهان. (تاکید بر چارچوب بندی پیام ها): مطالعه ترکیبی " در مقطع دکتری آموزش بهداشت و ارتقا سلامت در تاریخ 1/4/1401 برگزار شد.
استاد راهنما: محترم سرکار خانم دکتر زمانی
اساتید مشاور :جناب آقای دکتر شهنازی و سرکار خانم دکتر حیدری
این پایان نامه که در قالب ترجمان دانش اجرا شد منجر به تولید کارت های بازی و انیمیشن آموزشی پیشگیری از سالک گردید و پیشنهاد شد در فصول گزش پشه سالک، انیمیشن توسط مراکز بهداشت مناطق اندمیک در سطح شهر و مدارس نمایش داده شود و در این مناطق به هر مدرسه مقطع متوسطه اول تعدادی از بسته های کارت های بازی به مربیان ورزش و مربیان بهداشت مدارس داده شود تا دانش آموزان در اوقات فراغت و زنگ های ورزش با انجام این بازی راهکارهای مقابله با بیماری سالک را یاد بگیرند.
چکیده
سالک یا لیشمانیوز جلدی در 98 کشور جهان، علاوه بر بار اقتصادی، از نظر اجتماعی-فرهنگی و روانی در گروه‌های مختلف بویژه دختران نوجوان و جوان پیامدهای نامطلوبی دارد. بنابراین کاربرد روش‌های موثرتر برای ترویج رفتارهای پیشگیری از آن لازم است. مطالعه حاضر به منظور طراحی، اجرا و ارزشیابی آموزش با تلفیق مدل فرهنگی PEN-3 و مدل فرآیند موازی توسعه یافته[1](EPPM) بر رفتارهای پیشگیری از سالکِ دختران دوره متوسطه اول مناطق اندمیک اصفهان انجام شد.
مواد و روش‌ها: این مطالعه ترکیبی حاضر پس از دریافت کد اخلاق(IR.MUI.RESEARCH.REC.1399.430 ،) بصورت متوالي اکتشافي، در 4 مرحله، طی دو سال (1400 – 1399) در مناطق اندمیک سالک استان اصفهان انجام شد. 1) ابتدا مطالعه کیفی در مناطق اندمیک، براساس مدل تلفیقی PEN3-EPPM با تحلیل محتوای هدفمند انجام شد. 2) برای تکمیل یافته های حاصل از مطالعه کیفی، مرور سیستماتیک متون صورت گرفت. 3) پرسشنامه اولیه برای سنجش رفتارها و عوامل مرتبط با سالک، بر اساس یافته های دو مرحله قبلی، تدوین شد. پس از ارزیابی و تامین روایی صوری و محتوایی پرسشنامه، در یک مطالعه مقطعی، گام های روانسنجی به منظور تامین روایی سازه پرسشنامه از طریق فاکتور آنالیز انجام شد. پایایی درونی ابزار با محاسبه آلفا کرونباخ و پایایی بیرونی با استفاده از روش Test-retest و مبتنی بر شاخص ICC تعیین گردید. 4) مداخله آموزشی در 275 دانش‌آموزان دختر دوره متوسطه اول انجام شد. پیام های آموزشی مبتنی بر یافته های حاصل از مراحل قبل و براساس مدل تلفیقی PEN3-EPPM، در قالب 3 رسانه آموزشی شامل بازی کارتی، انیمیشن و پمفلت چارچوب بندی شد. دانش‌آموزان بصورت تصادفی در 3 گروه(گروه آموزش با انیمیشن، آموزش با بازی و گروه کنترل تقسیم شدند و پرسشنامه را در 2 مرحله قبل از انجام مداخله و دو ماه بعد از مداخله تکمیل کردند. داده‌ها در نرم افزار SPSS24 تجزیه و تحلیل شد برای مقایسه متغیرهای کمی و کیفی بین سه گروه از آنالیز واریانس (ANOVA) و آزمون کای دو استفاده شد. برای شناسایی تفاوت‌های درون گروهی از آزمون t زوجی و برای تشخیص تأثیر مداخله بین سه گروه از تحلیل کوواریانس (ANCOVA) استفاده شد. P-value کمتر از 0.05 از نظر آماری معنی دار در نظر گرفته شد.
یافتهها: در بخش کیفی، طبقات شامل ادراکات( آگاهی، حساسیت، شدت ،خودکارآمدی و اثربخشی) ، قادر کننده ها و پرورش دهنده ها بدست آمد. همچنین واکنش های مشارکت کنندگان به پیام های مرتبط با سالک و پیشگیری از آن بصورت مثبت، خنثی، منفی تبیین شد. در بخش مرور سیستماتیک ادراکات و رفتارها در دو دسته مثبت و منفی قرار گرفتند. در دسته بندی ادراکات و رفتارهای مثبت، 5 طبقه کشف شد شامل؛ 1- آگاهی 2- حساسیت درک شده ، 3- شدت درک شده 4- کارآمدی پاسخ درک شده 5- رفتارهای مناسب. در دسته بندی ادراکات و رفتارهای منفی، 4 طبقه ایجاد شد:1- ضعیف در آگاهی 2- باورهای نادرست (A..در مورد علت بیماری، B.در مورد پیامدهای بیماری و روند درمان) 3- رفتارهای نادرست(A..سهل انگاری B.الگوهای رفتاری محلی و سنتی) 4- موانع درک شده در پیشگیری و درمان طبی. در بخش تدوین ابزار، پرسشنامه اولیه تدوین شده براساس اطلاعات حاصل از دو مرحله قبلی و مبتنی بر سازه های مدل PEN-3 و EPPM، 110 آیتم داشت. روایی محتوا و روایی سازه با تکنیک تحلیل عاملی انجام و در نهایت پرسشنامه شامل 71 آیتم شد و 12 عامل از آن استخراج گردید. بار عاملی آیتم ها در دامنه 0/422-0/889 قرار داشت. بر اساس شاخص آلفا کرونباخ ، پایایی درونی برای کل ابزار 877/0 بود و بر اساس شاخص ICC، پایایی بیرونی 833/0 بود. در بررسی اعتبار همگرا، همبستگی منطقی بین عامل براساس سازه های دو مدل وجود داشت. نتایج فاز مداخله آموزشی نیز نشان داد میانگین سنی مشارکت کنندگان(0.94±14.07) بود. میانگین نمره رفتار قبل از آموزش در گروه انیمیشن(23.00±60.60)، گروه بازی(22.05±61.70) و گروه کنترل(24.62±66.13) تفاوت معنادار نداشت اما بعد از آموزش در گروه انیمیشن(17.62±80.66)، گروه بازی(19.07±82.58) و گروه کنترل(23.29±69.79) شد و افزایش میانگین نمره در گروه انیمیشن و بازی معنادار بود(p<0.001). همچنین بجز میانگین نمره قادرکننده‌های محیطی، میانگین نمرات سایر متغیرها، در گروه انیمیشن و گروه بازی نسبت به گروه کنترل اختلاف معنی داری یافت(p<0.05).
نتیجهگیری: در مناطق اندمیک باورهای مثبت، خنثی و منفی در مورد بیماری سالک وجود داشت که با ارائه برنامه های آموزشی جهت تقویت باورهای مثبت و اصلاح باورهای منفی، می توان قدمی مفید برای
پیشگیری سالک برداشت. پرسشنامه بدست آمده در این مطالعه برای اولین بار جهت سنجش عوامل مرتبط با رفتارهای پیشگیری از سالک از ترکیب سازه های یک مدل فرهنگی و یک مدل فردی طراحی پیام استفاده کرد و به دلیل استحکام ساختار عاملی و ویژگیهای روانسنجی مناسب این قابلیت را دارد که در سنجش تاثیر مداخلات آموزشی پیشگیری از سالک مورد استفاده قرار گیرد و نتایج مداخله آموزشی نشان داد چارچوب بندی پیام ها با تاکید بر سازه های دو مدل در قالب انیمیشن، کارت های بازی برای دانش آموزان و پمفلت برای خانواده ها و معلمان سبب ارتقا رفتارهای پیشگیرانه از سالک در دانش‌آموزان شد. اما در عوامل قادر کننده محیطی افزایش معنی داری دیده نشد او این بخش نیاز به همکاری بین بخشی و سایر ارگان های مربوطه دارد.
کلیدواژهها: مدل PEN-3، مدل فرآیند موازی توسعه یافته، لیشمانیوزجلدی، دانش آموزان، مداخله آموزشی، مطالعه ترکیبی
