برگزاری میز مسائل استان اصفهان – حیطه آلودگی هوا
از سری نشست های با عنوان میز مسائل استان اصفهان – حیطه آلودگی هوا، نشست مربوط به آلودگی هوا، در ساعت 10 روز دوشنبه مورخ 1402/9/13 و مقارن با هفته پژوهش در سالن کوثر دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی اصفهان برگزار شد.
این جلسه به دعوت گروه مهندسی بهداشت محیط دانشکده بهداشت، و مرکز تحقیقات محیط زیست، پژوهشکده پیشگیری اولیه از بیماری های غیرواگیر، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان و با حضور دانشجویان تحصیلات تکمیلی، اساتید محترم و کارشناسان گروه بهداشت محیط، مرکز تحقیقات و پژوهشکده و با حضور مدعوین: آقای دکتر حسین احمدی کیا، عضو هیئت علمی دانشگاه اصفهان، آقای مهندس حسینعلی اکبری کارشناس شرکت برق منطقه ای اصفهان، آقای مهندس فرزاد خسرویان کارشناس محیط زیست شرکت فولاد مبارکه و آقای مهندس فرید حسامی مسئول بخش آلودگی هوای معاونت بهداشتی دانشگاه برگزار گردید.
جلسه با خوش آمدگویی آقای دکتر ابراهیمی، عضو هیئت علمی گروه بهداشت محیط آغاز شد. در ادامه
آقای مهندس اکبری، کارشناس شرکت برق منطقه ای اصفهان، ضمن انتقاد از سیاست های گذشته در جایابی صنایع ودر نظر نداشتن جریان باد و حتی عدم انجام آمایش سرزمین ودر پی آن سرمایه گذاری در استان اصفهان به عنوان مقصدی صنعتی نه گردشگری وظیفه این جمع را کنترل این شرایط دانست و پیشنهادات قبلاً مطرح شده مثل جابه جایی نیروگاه را ناممکن دانست. در خصوص معضل مازوت سوزی در صنایع و نیرو گاه ها ایشان توضیح داد نیروگاه طی در سال جاری هنوز نیاز به استفاده از مازوت پیدا نکرده ولیکن به استفاده صنایع دیگر (مثل سیمان) از استفاده از مازوت اشاره کرد. ایشان موارد زیر را از جمله عوامل اصلی وضعیت امروز هوای کلان شهر اصفهان برشمردند:
- احداث مجتمع های مسکونی سپهر در مسیر تونل باد اصفهان به عنوان عامل تشدید کننده آلودگی های حاصل از نیروگاه
- فرسودگی صنایع و تجهیزات نیروگاه
- در نظر نداشتن باد غالب در اصفهان
- جایابی نامناسب در گذشته
- گسترش استفاده از نیروی الکتریکی در کشور و روند افزایشی مصرف برق به جای جایگزینی آن با گاز ( با توجه به اینکه ایران رتبه دوم جهان از لحاظ ذخایر گازی را داراست)
- سهم بالای خودروها و منابع متحرک در آلودگی هوای اصفهان
برخی از راهکارهای پیشنهادی ایشان برای رفع این این معضل بدین شرح است:
- استفاده از انرژی های پاک با حمایت وزارت نیرو (مثل توربین های بادی سمیرم و نیروگاه خورشیدی شرق اصفهان)
- عدم بارگزاری بیشتر در بخش صنعت
- استفاده از تکنولوژی های به روزتر در پایش و کنترل آلودگی هوا
ایشان تاکید کرد تعطیلی نیروگاه ممکن نیست چون تامین برق را به صورت ملی و سراسری به عهده دارد. در خصوص هزینه ها افزودند در حال حاضر هر کیلووات برق برای وزارت نیرو 600 تومان هزینه دارد ولی 80 تومان فروخته می شود.
در ادامه آقای دکتر احمدی کیا، عضو هیئت علمی دانشگاه اصفهان به نتیجه مطالعات انجام شده توسط ایشان اشاره کردند:
- راندمان پایین نیروگاه شهید منتظری نسبت به متوسط اروپا و حتی متوسط نیروگاه احداثی مپنا ( 32% نیروگاه شهید منتظری در مقابل 49%اروپا و 59% مپنا)
- مصرف گاز بسیار زیاد بخش صنعت نسبت به مصارف خانگی؛ مصرف نیروگاه معادل 8/1برابر جمعیت اصفهان است. به همین علت صنایعی مثل فولاد موظفند در محل نیروگاه سیکل ترکیبی بسازند. ا
- 50% از NO2 موجود در هوای اصفهان در زمستان مربوط به نیروگاه است که در صورت استفاده از مازوت 12% به آن اضافه می شود.
- مصرف آب نیروگاه بسیار بالا و معادل آب مصرفی یک شهر 300 هزار نفری است.
- معمولا در شهرها 75% مصرف گاز در زمستان مصرف خانگی است ولی در اصفهان این رقم زیر 50% است، بقیه مصرف گاز مربوط به صنایع است.
- مصرف برق صنایع نیز در ایران بسیار بالاست که البته در دنیا وظیفه تامین برق و نیرو بر عهده دولت است نه بخش خصوصی؛
- با توجه به اینکه در اکثر ماه های سال در اصفهان سرعت باد m/S 5/0 است باد غالب مفهومی نخواهد داشت، و بنا براین در چنین مناطقی که از باد غالب برخوردار نیستند، بارگزاری بیشتر صحیح نیست.
- راهکار ایجاد نیروگاه های خورشیدی است. برای انجام این کار باید امکان سنجی و هزینه- فایده انجام گیرد.
- نیروگاه یا باید خاموش شود یا ظرفیت تولید آن کاهش یابد، یا باید به آن گاز داده شودو تنها این سه راهکار وجود دارد.
- با توجه به اینکه هزینه اثر بخشی ساخت نیروگاه خورشیدی بالاست، این نوع نیروگاهها باید توسعه پیدا کند.
ایشان به مطالعات انجام شده در خصوص وضعیت سهم بندی آلاینده ها و سهم سنجی منابع آلودگی اشاره کرده و گفتند، بسته به موقعیت جغرافیایی و نوع آلاینده این سهم بندی متفاوت است.
بر اساس مدلسازی انجام شده در دانشگاه اصفهان میزان آلودگی PM2.5 در مناطق 15 گانه ( مسکونی) زمستان 65% تا تابستان 85% مربوط به خودروهاست ، بعد ازآن ذوب آهن 5% و فولاد1% سهم دارند. در 50 کیلومتری میدان نقش جهان، این آلودگی با میانگین 44% مربوط به خود روها و سپس با 43% مربوط به ذوب آهن است. 70% آلودگی NO2 مربوط به خودروهاست.
مهندس خسرویان، کارشناس محیط زیست فولاد مبارکه، در ادامه جلسه توضیح دادند:
فولاد مبارکه دارای گواهینامه ISO14000 و تجهیزات کنترل آلودگی هوا می باشد.در بحث آلودگی شهر هوای اصفهان سهم کمتری نسبت به سایر صنایع دارد.(1%).راهکارهای این صنعت برای کاهش آلودگی هوا بدین شرح بوده است:
- پروژه در حال اجرای انرژی تجدید پذیر خورشیدی و بادی
- راه اندازی و بهره برداری از نیروگاه سیکل ترکیبی با 58% راندمان به طوری که قادر به تامین برق این صنعت می باشد.
- این صنعت موفق شده در پروژه انتقال آب به اصفهان سرمایه گذاری نماید.
ایشان اضافه کردند مصرف گاز این صنعت بالاست ولی با توجه به اینکه گاز برای احتراق استفاده نشده و در واحد احیای مستقیم مورد استفاده قرار می گیرد، NOx کمتری تولید می کند.
در بحث آلودگی خاک با ارسال 2000 نمونه به آزمایشگاه های تخصصی در آلمان میزان تاثیر فعالیت این صنعت در بخش خاک نیز بررسی و فاقد تاثیرات زیان آور تشخیص داده شده است.
آقای مهندس حسامی کارشناس بخش آلودگی هوا، معاونت بهداشتی دانشگاه طی گزارشی به فعالیتهای انجام شده در این خصوص اشاره کردند.
ایشان گفتند پس از تصویب قانون هوای پاک از سال98 – 1397، تعداد روزهای پاک در اصفهان کاهش داشته است ( افزایش 238درصدی روزهای ناسالم)و مرگ ومیر ناشی از ذرات معلق هوای آزاد در افراد بالای 30 سال از 684 نفر در سال 1397 به 1631 نفر در سال 1401 ( حدود 3 برابر) افزایش یافت.( با حذف بیماران کرونایی) مرگ و میر این بیمارن بیشتر بر اثر سکته مغزیف سرطان ریه، ایسکمیک قلبی و COPD بوده است.
ایشان اضافه کردند به نظر میرسد از ساعت 18 سیستم های فیلترینگ و سیستم های پایش و کنترل آلودگی صنایع خاموش می شوند.
از برنامه های در دست اجرای این معاونت در راستای بهبود کیفیت هوا به موارد زیر اشاره شد:
- اجرای برنامه ردپای کربن در بیمارستان عیس بن مریم (ع)
- اجرای بر نامه تاب آوری اقلیم و پایداری زیست محیطی در مراکز بهداشتی درمانی
- پویش سهم من در کاهش آلایندگی
- در ادامه جلسه سرکار خانم دکتر نیک آیین، استاد گروه بهداشت محیط، به فرهنگ سازی مسائلی مانند استفاده از دوچرخه و گنجانیدن مباحث زیست محیطی در برنامه های آموزشی کودکان اشاره کردند.
خانم دکتر مصطفوی، رئیس دانشکده بهداشت، اضافه کردند، با توجه به اینکه بالا بردن میانگین طول عمر حتی به میزان 2-1 سال به عنوان سرمایه ای بزرگ تلقی می شود، باید به این مسئله به عنوان مشکلی مدیریتی نگاه کرد و برای آن تصمیمی مدیریتی گرفت.
در انتهای جلسه آقای دکتر امین، رئیس مرکز تحقیقات محیط زیست، ضمن ارائه الگوی جدید ریسک فاکتورهای سلامتی WHO اثرات آلودگی هوا را در این الگو برشمردند و گفتند بر اساس الگوی سازمان جهانی بهداشت، آلاینده های محیط زیستی و بویژه آلودگی هوا می تواند از عوامل خطر ایجاد مقاومت به انسولین، و سندرم متابولیک می باشد، که نهایتا منجر به افزایش موارد ابتلا به بیماری های غیرواگیرو سرطان می شود.
