جلسه دفاع از پايان‌نامه سيد فاضل زينت مطلق دانشجوي دكتراي آموزش بهداشت و ارتقاء سلامت تحت عنوان «ارزشيابي برنامه آموزشي مبتني بر سازه‌‌هاي نظريه شناختي اجتماعي در ارتقاء رفتارهاي خودمراقبتي مبتلان به فشارخون بالا» به راهنمايي آقاي دكتر احمد علي اسلامي در تاريخ سه‌شنبه ۱۳۹۵/۰۳/۲۵ در دفتر گروه آموزش بهداشت و ارتقاء سلامت برگزار گرديد.
مقدمه و هدف:
فشارخون بالا يكي از بيماري غيرواگير مي‌باشد كه به يك چالش مهم بهداشت عمومي و كوتاه شدن طول عمر بسياري از مردم در سطح جهان تبديل شده است. فشارخون بالا اولين و شايع‌ترين عامل خطر بيماري قلبي عروقي، سكته مغزي و بيماري كليوي مي‌باشد و به عنوان يكي از عوامل اصلي مرگ و مير و سومين علت ناتواني تعديل شده سال زندگي در سراسر جهان شناخته شده است. يكي از روش‌هايي كه مي‌توان كنترل فشارخون بالا را بهبود بخشد، آموزش رفتارهاي خود مراقبتي و دخالت بيماران در مراقبت از خود مي‌باشد. چارچوب‌هاي تئوريكي در مداخلات آموزشي و تأثيرگذاري بر مهم‌ترين عوامل موثر بر تبعيت از رفتارهاي خودمراقبتي در بيماران فشارخون بالا مي‌تواند موثر واقع شود. در اين راستا، در مطالعه حاضر اثربخشي مداخلات آموزشي مبتني بر تئوري شناختي اجتماعي جهت ارتقاء رفتارهاي خودمراقبتي در مبتلايان به فشارخون بالا مورد ارزيابي قرار گرفت.
روش پژوهش:
اين مطالعه پيش آزمون- پس آزمون، بر روي ۱۵۰ بيمار مبتلا به فشارخون بالا تحت پوشش مراكز بهداشتي درماي شهر گچساران در سال ۱۳۹۳ - ۹۴ انجام گرفت. اين بيماران بر اساس معيارهاي ورود انتخاب شده و به طور تصادفي به گروه مداخله و گروه كنترل تقسيم شدند. هر دو گروه از خدمات معمول ارائه شده در مراكز برخوردار شده و گروه مداخله علاوه بر آن، در ۸ جلسه مداخله آموزشي گروهي متمركز بر راهبردهاي تئوري شناختي اجتماعي از پيامدهاي حاصل از رفتارهاي خودمراقبتي شركت نمودند. اطلاعات از طريق تكميل پرسشنامه در مقاطع قبل و شش ماه بعد از مداخله جمع‌آوري شد. داده با به‌كارگيري آزمون آماري مناسب بوسيله نرم افزار SPSS ورژن ۲۱ تجزيه و تحليل شدند.
نتايج:
گروه‌هاي مطالعه تفاوت معني‌داري از نظر متغيرهاي مورد بررسي در ابتداي مطالعه نداشتند. شش ماه پس از مداخله آموزشي در گروه مداخله در نمرات آگاهي (۰۰۱/۰>p)، خودكارآمدي (۰۰۱/۰>p)، انتظارات پيامد (۰۰۱/۰>p)، ارزشيابي پيامد و خود تنظيمي در رفتارهاي خودمراقبتي (۰۰۱/۰>p) افزايش معني‌دار و كاهش معني‌داري در فشارخون سيستوليك و دياستوليك(۰۵/۰>p)، ديده شد. همچنين اثربخشي مداخله آموزشي باعث افزايش معني‌داري در رفتارهاي خودمراقبتي در گروه مداخله شد(۰۰۱/۰>p).
نتيجه‌گيري:
نتايج اين مطالعه نشان مي‌دهد كه مداخلات آموزشي مبتني بر تئوري شناختي اجتماعي در بيماران فشارخون بالا سودمند واقع شده است. استفاده از راهبردهاي آموزشي و محتواي آموزشي مناسب مي‌تواند در ارتقاء كيفي مداخلات آموزشي بيفزايد. اين نتايج پيشنهاد مي‌كنند كه ادغام مداخلات آموزشي مبتني بر تئوري شناختي اجتماعي، با بكارگيري راهبردهاي آموزشي مي‌تواند رفتارهاي خودمراقبتي در بيماران فشارخون بالا را افزايش دهد.
واژه هاي كليدي:
فشار خون بالا، نظريه شناختي اجتماعي، راهبرد هاي آموزشي
